Co to jest OCT?
OCT, czyli optyczna koherentna tomografia (Optical Coherence Tomography), to nowoczesna i nieinwazyjna metoda diagnostyczna stosowana głównie w okulistyce. Umożliwia uzyskanie szczegółowych obrazów struktur oka, zwłaszcza siatkówki i nerwu wzrokowego. Badanie OCT pozwala na ocenę różnych warstw siatkówki, co jest niezwykle ważne
w diagnozowaniu wielu chorób oczu, takich jak jaskra, zwyrodnienie plamki żółtej czy retinopatia cukrzycowa. W ostatnich latach OCT znalazło również zastosowanie w innych dziedzinach medycyny, m.in. w kardiologii czy dermatologii.
Jak działa OCT?
OCT opiera się na zasadzie interferometrii, która polega na analizie rozproszenia światła. Urządzenie OCT emituje wiązkę światła o określonej długości fali, która wnika w struktury oka i odbija się od różnych warstw tkanki. Powstałe odbicia światła są rejestrowane przez specjalne detektory i analizowane komputerowo. Dzięki temu możliwe jest uzyskanie precyzyjnych, trójwymiarowych obrazów siatkówki z rozdzielczością sięgającą kilku mikrometrów.
OCT można porównać do ultrasonografii, jednak zamiast fal dźwiękowych, wykorzystuje światło. Dzięki temu uzyskiwane obrazy są znacznie bardziej szczegółowe, co pozwala na wczesne wykrycie i monitorowanie różnych schorzeń oczu.
Zastosowanie OCT w okulistyce
W okulistyce OCT jest używane przede wszystkim do badania siatkówki, a zwłaszcza jej centralnej części, czyli plamki żółtej. Wśród najważniejszych zastosowań OCT znajdują się:
Diagnostyka zwyrodnienia plamki żółtej (AMD)
Zwyrodnienie plamki żółtej to jedno z najczęstszych schorzeń siatkówki u osób po 50. roku życia. Dzięki OCT można wcześnie zdiagnozować zmiany zachodzące w plamce żółtej, takie jak obecność płynu podsiatkówkowego czy tworzenie się błon neowaskularnych.Monitorowanie jaskry
OCT umożliwia ocenę grubości warstwy włókien nerwowych wokół nerwu wzrokowego. Dzięki temu można monitorować postęp jaskry, choroby prowadzącej do uszkodzenia nerwu wzrokowego i stopniowej utraty pola widzenia.Diagnostyka retinopatii cukrzycowej
W przypadku cukrzycy, OCT pozwala na ocenę obrzęku plamki żółtej oraz innych patologii, które mogą prowadzić do utraty wzroku. Regularne badania OCT u pacjentów z cukrzycą pomagają w wykrywaniu i monitorowaniu zmian cukrzycowych
w siatkówce.Ocena odwarstwienia siatkówki
Dzięki OCT możliwe jest wykrycie odwarstwienia siatkówki lub innych zmian strukturalnych, takich jak otwory w plamce. To pozwala na szybką interwencję i zmniejszenie ryzyka trwałego pogorszenia wzroku.
Przebieg badania OCT
Badanie OCT jest szybkie, bezbolesne i nieinwazyjne. Nie wymaga znieczulenia ani kontaktu urządzenia z powierzchnią oka, co zwiększa komfort pacjenta. Cała procedura trwa zazwyczaj kilka minut i polega na spoglądaniu przez pacjenta w określony punkt, podczas gdy urządzenie wykonuje serię skanów.
Przed badaniem niekiedy stosuje się krople rozszerzające źrenice, aby uzyskać bardziej szczegółowy obraz siatkówki. Wynik badania jest dostępny natychmiast, a uzyskane obrazy są analizowane przez lekarza okulistę w celu oceny stanu struktur oka.
Zalety OCT
- Wysoka rozdzielczość: Badanie OCT umożliwia uzyskanie szczegółowych obrazów warstw siatkówki, co jest kluczowe
dla wczesnej diagnostyki i monitorowania chorób oczu. - Bezpieczeństwo: Badanie jest nieinwazyjne i bezkontaktowe, co minimalizuje ryzyko powikłań.
- Szybkość: Wyniki badania są dostępne natychmiast, co umożliwia szybką diagnozę i podjęcie odpowiednich działań terapeutycznych.
- Wielokrotność: OCT może być wykonywane wielokrotnie w celu monitorowania postępu choroby lub efektywności leczenia.
Zastosowanie OCT poza okulistyką
Chociaż OCT jest najbardziej znane z zastosowania w okulistyce, znajduje również coraz szersze zastosowanie w innych dziedzinach medycyny. W kardiologii, OCT pozwala na ocenę stanu naczyń krwionośnych i badanie wewnętrznej struktury tętnic wieńcowych. W dermatologii natomiast stosuje się je do badania struktury skóry i wykrywania zmian nowotworowych.
Ciekawostki
- Pierwsze badania nad optyczną koherentną tomografią rozpoczęły się w latach 80. XX wieku, a jej komercyjne zastosowanie w okulistyce pojawiło się w latach 90..
- OCT jest używane nie tylko w diagnostyce, ale także w badaniach naukowych nad chorobami oczu, co przyczynia się do opracowywania nowych metod leczenia.
- Oprócz klasycznej OCT stosuje się również OCT angiografię (OCTA), która pozwala na ocenę naczyń krwionośnych siatkówki bez konieczności podawania kontrastu.
Pamiętaj!
OCT to niezwykle precyzyjne narzędzie diagnostyczne, które umożliwia wczesne wykrycie wielu chorób oczu. Regularne badania OCT są szczególnie ważne dla osób z podwyższonym ryzykiem schorzeń siatkówki, takich jak pacjenci z cukrzycą, jaskrą czy zwyrodnieniem plamki żółtej. Wczesna diagnoza pozwala na skuteczniejsze leczenie i zapobieganie poważnym konsekwencjom, takim jak utrata wzroku.
#oct #optycznakoherentnatomografia #badanieoczu #diagnostykaoczu #zdrowiewzroku #chorobyoczu #zwyrodnienieplamki #jaskra #retinopatiacukrzycowa #technologiamedyczna